Wielkimi krokami zbliża się kolejna edycja Wawrzyńcowych Hud w Ujsołach. W tym roku będzie to już czterdziesty piąty raz, kiedy mieszkańcy i turyści spotkają się w amfiteatrze nad Bystrą w Ujsołach, aby wziąć udział w tej barwnej i bardzo ważnej dla regionu uroczystości.
Z archiwalnych relacji mieszkańców Gminy Ujsoły – zapisanych w książce Zwyczaje i obrzędy ludowe na Żywiecczyźnie – autorstwa Jana Gąsiorka i Marcina Pokusy, wydanej przez Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Grojcowanie” w Wieprzu
w 2013 roku – wynika, że palenie Wawrzyńcowych Hud jest zwyczajem oryginalnym i uderza „niewysłowionym urokiem”. Zwyczaj ten dla mieszkańców „ma coś z pierwotnego kultu ognia, siły witalnej, rozpętanego żywiołu ludzkich uczuć, a przy tym pełnej ferii światła i muzyki”. Autorzy opisując zwyczaj odwołują się m.in. do relacji Emilii Paździorko z Ujsół (ur. 1921 r.), Stanisława Zonia z Glinki (ur. 1938 r.), Anny Krwaczyk ze Złatnej (ur. 1912 r.). Wg relacji nieżyjących już osób budowa Wawrzyńcowej Hudy miała szczególne znaczenie dla mieszkańców. To nastawienie nie zmieniło się do dnia dzisiejszego. Zarówno wtedy jak i dzisiaj konstrukcja hudy opiera się na czterech żerdziach, a opałem jest jałowiec i drzewa iglaste. Relacje kładą szczególny nacisk na wymiar emocjonalny obyczaju. Przed laty i dzisiaj bardzo ważna dla mieszkańców jest możliwość spędzania czasu wolnego we spólnocie. Tutaj szczególną rolę odgrywają dziewczyny, które przed laty przychodziły przystroić Wawrzyńcową Hudę gałązkami jedliny oraz wstążkami z bibuły. Wtedy też góralskie dziewczyny „goniły po groniach z zapalonymi szyszkami” i śpiewały góralskie piosenki poświęcone kultowi Św. Wawrzyńca. Obecnie ten składowy element obyczaju już niestety odszedł w zapomnienie. Pozostały jednak emocje związane z rozpalaniem wielkiego ogniska.
O wyjątkowym znaczeniu ognia dla miejscowych mówi dwuwers jednej z przyśpiewek wykonywanych podczas celebrowania zwyczaju: Ej, dziwojcie sie ludzie i pójcie ku hudzie/ Ej, bydemy sie grzoli, kie sie bydzie polij. Hudy zawsze napawały mieszkańców dumą, pozwalały im się wyróżnić na tle pozostałych, sąsiednich grup kulturowych. Poczucie dumy towarzyszące mieszkańcom przy rozpalaniu hudy jest istotnym elementem znaczeniowym tego zwyczaju. Kolejnym bardzo ważnym dla mieszkańców Gminy Ujsoły aspektem tego wydarzenia jest możliwość zabawy, co wyraźnie potwierdza jedna z przyśpiewek: Weselom sie dziś gronicki, som przy hudzie, som przy hudzie górolicki./A górolki powyskujom, bo przy hudzie, bo przy hudzie potońcujom. Istotną potrzebą podtrzymywania zwyczaju jest także chęć manifestowania wiary katolickiej, gdzie Św. Wawrzyniec jest identyfikowany jako szczególnie ważny patron. O czym mówi kolejna z przyśpiewek śpiewanych przy ognisku: Pol sie łogiynku nasego patrona./Dzisioj nim łuccymy świyntego Wawrzyna.
Tegoroczna 45. edycja Wawrzyńcowych Hud będzie organizowana była w ramach projektu „Zawyskoj przy godnym ogniu” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z funduszy Promocji Kultury.
Najnowsze komentarze